Koronavirüs Nedir?

Coronavirüsler, soğuk algınlığı, şiddetli akut solunum sendromu (SARS) ve Orta Doğu solunum sendromu (MERS) gibi hastalıklara neden olabilen bir virüs ailesidir. 2019 yılında, Çin kaynaklı bir hastalık olarak yeni bir koronavirüs tespit edildi. Covid-19 salgını bu tarihte başladı.

Covid açılımı nedir?

Covid-19 açılımı; İngilizcede Koronavirüs Hastalığı anlamına gelen Coronavirus Disease ve salgının başladığı 2019 yılını temsil etmektedir.

Virüs, şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2 (SARS-CoV-2) olarak da bilinir. Sebep olduğu hastalığa koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) denir. Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü (WHO) COVID-19 salgınını bir pandemi ilan etti .

Koronavirüs Nasıl Bulaşır?

Hastaların öksürmesi, hapşırması ve çevreye saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır. Solunum partikülleri ile kontamine olmuş yüzeylere dokunulduktan sonra virüs eller yüz, göz, burun veya ağza konularak yıkanmadan da kullanılabilir. Kirli ellerle gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmak risklidir.

Koronavirüs Belirtileri Nedir?

Asemptomatik vakaların olabileceğine dair raporlar olmasına rağmen, insidansı belirsizdir. En sık görülen semptomlar ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Ağır vakalarda zatürre, şiddetli solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm meydana gelebilir.

Koronavirüs hastalığının (COVID-19) belirti ve semptomları, bulaştıktan 2 ila 14 gün sonra ortaya çıkabilir. Bulaştıktan sonraki semptomların başlamasına kadar olan bu süreye kuluçka dönemi denir. Bu nedenle, COVID-19’u, belirtiler başlamadan önce de başkasına bulaştırabilirsiniz (presemptomatik bulaşma). Yaygın belirtiler şunlardır:

• Ateş
• Öksürük
• Yorgunluk

COVID-19’un erken belirtileri, tat veya koku kaybını içerebilir.

Diğer semptomlar şunlardır:

• Nefes darlığı veya nefes almada zorluk
• Kas ağrıları
• Titreme
• Boğaz ağrısı
• Burun akması
• Baş ağrısı
• Göğüs ağrısı
• Pembe göz (konjonktivit)
• Mide bulantısı
• Kusma
• İshal
• Döküntü

Bu liste tam değildir. Çocuklar yetişkinlere benzer semptomlara sahiptir ve genellikle hafif geçirirler.

COVID-19 semptomlarının şiddeti hafif ila şiddetli arasında değişebilir. Bazı kişilerde sadece birkaç semptom olabilirken bazı kişilerde hiçbir belirti olmayabilir. Ancak yine de başkalarına bulaştırabilir (asemptomatik bulaşma). Bazı insanlar, semptomların başlamasından yaklaşık bir hafta sonra, kötüleşen nefes darlığı ve zatürree gibi kötüleşen semptomlar yaşayabilir.

Bazı insanlar teşhis konduktan sonra dört haftadan fazla bir süre COVID 19 semptomları yaşarlar . Bu sağlık sorunlarına bazen COVID-19 sonrası koşullar denir . Bazı çocuklar, COVID-19 geçirdikten birkaç hafta sonra, bazı organları ve dokuları etkileyebilen bir sendrom olan multisistem inflamatuar sendromu yaşarlar . Nadiren, bazı yetişkinler de sendromu yaşar.

Daha yaşlı kişilerin COVID-19’dan ciddi hastalık riski daha yüksektir ve risk yaşla birlikte artar. Mevcut kronik hastalıkları olanlardca COVID-19 daha ağır geçebilir. COVID-19 kaynaklı ciddi hastalık riskini artırabilecek bazı tıbbi durumlar şunlardır:

• Kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı veya kardiyomiyopati gibi ciddi kalp hastalıkları
• Yengeç Burcu
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
• Tip 1 veya tip 2 diyabet
• Aşırı kilolu, obezite veya şiddetli obezite
• Yüksek kan basıncı
• Sigara içmek
• Kronik böbrek hastalığı
• Orak hücre hastalığı veya talasemi
• Katı organ nakillerinden veya kemik iliği nakillerinden zayıflamış bağışıklık sistemi
• Gebelik
• Astım
• Kistik fibroz veya pulmoner hipertansiyon gibi kronik akciğer hastalıkları
• Karaciğer hastalığı
• bunama
• Down Sendromu
• Kemik iliği nakli, HIV veya bazı ilaçlardan zayıflamış bağışıklık sistemi
• Felç gibi beyin ve sinir sistemi rahatsızlıkları
• Madde kullanım bozuklukları

Bu liste tam değildir. Bilgiler geldikçe güncellenecektir. MayoClinic’ten daha fazlasına erişin.

Korona, kısırlığa neden olur mu?

Hayır, Covid-19 hastalığından kurtulan kişiler için kısırlık verisi yok. İnfertilite ile Covid-19 arasında herhangi bir ilişki olduğunu gösteren bir araştırma bulunmamaktadır. Kısırlık tedavisi görmek isteyen kişiler, doğurganlık hayallerini gerçekleştirmek için tüp bebek uzmanları ve merkezlerinden randevu alabilirler.

Koronavirüs sonrası tat ve koku kaybı ne zaman geçer?

Bazı hastalarda 4-6 hafta, bazı hastalarda ise 12 haftaya kadar ihtiyaç vardır. Ancak çok az sayıda hastada 6 ay sürse de çoğu hastada 1-3 ay sürer.

Ağır COVID-19 belirti ve semptomlarınız varsa, derhal acil yardım isteyin. Ağır belirtiler şunlardır;

• nefes almada zorluk
• Kalıcı göğüs ağrısı veya basıncı
• Uyanık kalamama
• Yeni karışıklık
• Cilt tonuna bağlı olarak soluk, gri veya mavi renkli cilt, dudaklar veya tırnak yatakları

Koronavirüs En Çok Etkilenen Kişiler Kimlerdir? Koronavirüsü kimler ağır geçirir?

– 60 yaş üstü olanlar
– Ciddi kronik tıbbi rahatsızlıkları olan insanlar:
– Kalp hastalığı
– Hipertansiyon
– Diyabet
– Kronik Solunum yolu hastalığı
– Kanser gibi
– Sağlık Çalışanları

Hamileler risk altında mı?

COVID-19 ile enfekte hamile kadınlarda hastalığın ciddiyeti hakkında sınırlı bilimsel kanıt bulunmaktadır. Bununla birlikte; mevcut kanıtlar; COVID-19 ile enfeksiyonundan sonra hamile kadınlarda hastalık ciddiyetinin, hamile olmayan yetişkin COVID-19 vakalarınınkine benzer olduğunu göstermektedir. COVID-19 enfeksiyonunun bebek üzerindeki etkisi hakkında yeterli veri bulunmamaktadır.
Şimdiye kadar, COVID-19’un hamilelik sırasında anneden bebeğe bulaşabileceğine dair bir kanıt gösterilmemiştir.