Baş ağrısı neden olur?

Baş ağrısı en yaygın tıbbi şikayetlerden biridir; çoğu insan hayatlarının bir noktasında kafa ağrısı sıkıntısını çeker. Baş ağrısı yaş, ırk ve cinsiyet gözetmeksizin herkesi etkileyebilir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tüm dünyadaki yetişkinlerin neredeyse yarısının her yıl en az bir kez bunu yaşayacağını bildirmektedir.

Baş ağrısı, stres belirtisi veya duygusal sıkıntıdan dolayı olabilir. Migren, yüksek tansiyon, kaygı veya depresyon gibi tıbbi bir rahatsızlıktan da kaynaklanabilir. Başka sorunlara neden olabilir. Örneğin, kronik migren baş ağrısı olan insanlar, düzenli olarak iş ya da okula gitmeye zorlanabilirler ve gitmek istemezler.

Baş Ağrısı Nedenleri

Başın herhangi bir yerinde, kafanın her iki yanında veya yalnızca bir yerinde meydana gelebilir.

Ağrı tipini tanımlamak için farklı yollar vardır.

Uluslararası Baş Ağrısı Derneği (IHS), başağrılar başta başka bir nedenden kaynaklanmadığı zaman birincil (primer), altta yatan bir nedeni varsa ikincil (sekonder) olarak kategorize eder.

Birincil Baş Ağrısı

Birincil baş ağrısı, ağrıya duyarlı insanların yapılarının aşırı etkileşimi veya problemleri nedeniyle oluşan, tek başına gelişen hastalıklardır.

Buna, baş ve boyun damarları, kasları ve sinirleri dahildir. Beyindeki kimyasal aktivitedeki değişikliklerden de kaynaklanabilir.

En sık başın ağrısı tipleri, migren, küme baş ağrısı ve gerilim baş ağrısıdır.

İkincil Baş Ağrısı

İkincil baş ağrısı, başın ağrıya duyarlı sinirlerini başka bir rahatsızlık nedeniyle uyarıldığında ortaya çıkan belirtilerdir. Başka bir deyişle, ağrının semptomları başka bir nedene bağlıdır.

Çok çeşitli faktörler sekonder (ikincil) ağrılara neden olabilir.

Bunlar:

• alkol kaynaklı
• beyin tümörü
• kan pıhtıları
• beyinde veya çevresinde kanama
• “beyin donması” veya dondurma ağrısı
• karbonmonoksit zehirlenmesi
• sarsıntı
• sıvı kaybı
• glokom (göz tansiyonu)
• gece diş gıcırdatma
• grip
• ağrıya sebep olan ilacın aşırı kullanımı (rebound tipi başın ağrısı olarak bilinir.)
• Panik ataklar
• inme

Baş ağrısı ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Daha şiddetli, düzenli veya ısrarlı olursa, doktora gitmek gerekir.

Örneğin, ağrı, önceki baş ağrılarına göre daha acı verici ve bunaltıcıysa, ilaçla geçmiyorsa veya boyunda ağrı, ateş, duyu değişiklikleri ve sertlik gibi diğer semptomlara eşlik ediyorsa, bir doktora hemen başvurulmalıdır.

Baş Ağrısı Tipleri

Başın ağrısının çeşitleri vardır.

Gerilim Tipi Baş Ağrısı (Tansiyon Sebepli Baş Ağrısı)

Gerilim baş ağrısı, primer başağrısının en yaygın formudur. Bu tür ağrılar normalde gün ortasında yavaş yavaş başlar.

Kişi şunları da hissedebilir:

• Kafanın etrafında sıkı bir bant varmış gibi ağrı
• her iki tarafta sabit, sert bir ağrı
• boyna doğru veya boyundan yayılan ağrı

Gerilim tipi baş ağrısı ara sıra meydana gelebilir veya kronik olabilir. Episodik ağrılar (ara sıra meydana gelen ağrılar) genellikle birkaç saat sürer, ancak birkaç gün de sürebilir. Kronik kafa ağrısı, en az 3 aylık bir süre için ayda 15 gün veya daha fazla gün boyunca ortaya çıkar.

Migren Nedeniyle Gelişen Baş Ağrısı

Migren baş ağrısı, çoğunlukla başın bir tarafında zonklama, titreme yapan bir ağrıya neden olabilir. Ağrı şunlara eşlik edebilir:

• bulanık görüş
• sersemlik
• mide bulantısı
• auralar olarak bilinen duyu bozuklukları

Migren, birincil kafa ağrısının ikinci en yaygın biçimi olup, bir bireyin ömrü üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre migren, tüm dünyada “hastalık nedeniyle kaybedilen vakitlerin altıncı en büyük nedeni.” Bir migren birkaç saatten 2 ile 3 güne kadar sürebilir.

Rebound Tipi Baş Ağrısı (Aşırı ilaç kullanımına bağlı)

Baş döndürücü veya ilaç aşırı kullanımına bağlı başın ağrısı, ağrıyı geçirmek için aşırı miktarda ilaç kullanımından kaynaklanır. İkincil (sekonder) başın ağrılarının en sık nedenidir. Genellikle erkenden başlar ve gün boyunca devam eder. Ağrı kesici ilaçlarla iyileşebilirler, ancak etkileri azaldığında (ilaca direnç gelişirse) daha da kötüleşirler.

Rebound Tipi baş ağrısı şunlara da sebep olabilir:

• boyun ağrısı
• huzursuzluk
• burun tıkanıklığı hissi
• azalmış uyku kalitesi

Yinelenen kafa ağrısı farklı semptomlara neden olabilir. Ayrıca ağrı her gün farklı olabilir.

Küme Baş Ağrısı

Küme baş ağrısı genellikle 15 dakika ile 3 saat arasında sürer ve günde bir kez olmak üzere haftalarca, aylarca veya günde sekiz kez ortaya çıkabilir. Ağrı atakları arasında, başka semptomlar olmayabilir ve bu ağrısız dönem aylarca veya yıllarca sürebilir.

Nasıl gelişir?;

• tek taraflı
• şiddetli
• sıklıkla keskin veya yanar tarzda
• tipik olarak bir göze vuracak şekilde olabilir.

Etkilenen bölge kızarmış ve şişmiş olabilir, göz kapağı sarkabilir ve etkilenen taraftaki burun geçişi tıkanıp akar hale gelebilir.

Gök Gürlemesi Tipi Baş Ağrısı (Thunderclap)

Bunlar, sık sık “hayatımın en kötü kafa ağrısı, kafam zonkluyor” olarak tanımlanan ani, şiddetli ağrılardır. Bir dakikadan daha az bir sürede maksimum yoğunluğa ulaşırlar ve 5 dakikadan uzun süre devam ederler.

Bir gök gürlemesi başın ağrısı, genellikle intraserebral hemoraj (kafa içi kanama), serebral venöz tromboz (kafa içi toplar damarda kan birikimi), rüptüre veya bozulmamış anevrizmalar (yırtılmış veya yırtılmamış damar balonlaşması), reversibl serebral vazokonstriksiyon sendromu (RVS), menenjit ve hipofiz apopleksisi gibi hayati tehdit eden koşullarla beraber olur.

Bu ani, şiddetli ağrıyı yaşayan insanlar derhal doktora başvurmalıdır.

Baş Ağrısı Tedavisi

Tedavide en etkili yol, dinlenme ve ağrı kesici ilaçlardır.

Reçetesiz satılan genel tansiyon yardım ilaçları (OTC) veya trisiklik antidepresanlar, serotonin reseptör agonistleri, antiepileptik ilaçlar ve beta blokerler gibi doktorlar koruyucu ilaçlar önerebilir.

Doktor tavsiyelerini takip etmek önemlidir; çünkü ağrıyı hafifleten ilaçlar baş çarpmalarına neden olabilir. Yükselen ağrıların tedavisinde ağrı kesici ilaçların azaltılması veya durdurulması gerekebilir. Aşırı ilaç kullanımı durumlarında, ilaç azaltımını güvenli ve etkili bir şekilde yönetmek için hastanede kısa bir süre kalmanız gerekebilir.

Alternatif Baş Ağrısı Tedavileri

Başın ağrımasının tedavisinde değişik alternatif yöntemler mevcuttur, ancak büyük değişiklikler yapmadan veya alternatif tedavi yöntemlerine başlanmadan önce bir doktora danışmak gerekir.

Alternatif yaklaşımlar şunları içerir:

• akupunktur
• bilişsel davranış terapisi
• bitkisel ve besleyici sağlık ürünleri
• hipnoz
• meditasyon

Ancak bilinmesi gerekir; bu alternatif tedavi yöntemlerinin, ağrı üzerindeki etkileri kanıtlanmış değil.

Bazen başın ağrıması, özellikle magnezyum ve bazı B vitaminleri olmak üzere, belirli bir besleyici maddenin ya da besin maddesinin eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Besin yetersizliği, kalitesiz diyet, altta yatan malabsorbsiyon (emilim) sorunları veya diğer tıbbi durumlardan kaynaklanabilir.

Baş ağrısı için evde ne yapılabilir?

• Başınıza veya boynunuza sıcak uygulama yapın veya buz uygulayın, ancak aşırı sıcaktan kaçının.
• Mümkün olduğunca stresten kaçının ve kaçınılmaz stres için sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirin.
• Düzenli yemek yiyin, kan şekeri düzeyini korumaya özen gösterin.

Nadir bir durum olmak üzere sıcak suya maruz kalınması kafa ağrılarını tetikleyebilir, ancak bazen sıcak bir duş ağrıyı geçirmek için yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz yapma, yeterli dinlenme ve düzenli uyku alma; genel sağlık artışına ve stres azalmasına katkıda bulunur.

Baş Ağrısı Tiplerinin Ayrıcı Tanısı

Ağrı başın merkez noktasından yayılabilir veya sıkıştırıcı tarza sahip olabilir. Keskin, zonklu veya mat olabilir, kademeli veya aniden görünebilir. Bir saatten birkaç güne kadar sürebilir.

Belirtiler ağrının türüne bağlıdır.

Gerilim baş ağrısı: Başın etrafında bir sıkışıklık gibi hissedebilen genel, hafif ila orta derecede ağrı olabilir. Başın iki yanını da etkiler.

Migren baş ağrısı: Başın bir kısmında, çoğunlukla ön veya yanda şiddetli bir zonklama vardır. Bulantı ve kusma olabilir ve kişi özellikle ışığa veya sese duyarlılık gelişebilir.

Küme baş ağrısı: Bunlar genellikle bir gözün etrafında yoğun ağrıya neden olabilir. Genellikle yılın belirli bir zamanında, muhtemelen 1 ila 2 aylık bir süre boyunca olurlar.

Ayrıca ağrıyla beraber koyu renkli idrar görüyorsanız, kesinlikle doktora başvurmanız gerekir. Ciddi bir durumla karşı karşıya olabilirsiniz.

Tanı (Teşhis)

Bir doktor genellikle durumun türü, ağrı türü ve ağrısı ataklarının zamanlaması ve şekli aracılığıyla belirli bir ağrı tipi tayini yapabilir. Ağrının yapısı karmaşık görünüyorsa, daha ciddi nedenleri ortadan kaldırmak için testler yapılabilir.

Testler şunları içerebilir:

• kan testleri
• Röntgen
• BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme) gibi beyin taramaları

Dünya Sağlık Örgütü, başın ağrılarının sporadik (düzensiz) olduğu, çoğu baş ağrısının ölümle sonuçlanmadığı ve bulaşıcı olmadığı için sıklıkla ciddiye alınmadığını belirtiyor.

Gösterdikleri muazzam rahatsızlıktan dolayı baş ağrısı rahatsızlıklarının tedavisi için daha fazla kaynak ayırılması çağrısında bulunuyorlar.

Kaynak: www.medicalnewstoday.com/articles/73936.php