Koyu Renkli İdrar Neden Olur?

Koyu renk idrar, genellikle sarı olan idrarın renginin daha da koyulaşmasıdır. Koyu idrar farklı renklerde olabilir, ancak genellikle kahverengi, koyu sarı veya kestane rengidir.

İdrar böbreklerde üretilir. Sıvı veya yiyecek aldığınızda, sindirim sisteminizden dolaşım sisteminize ve daha sonra filtrelenmek için boşaltim sisteminin ana organı olan böbreklerinizden geçer. Böbrekler daha sonra idrar yoluyla atık ürünlerden ve ekstra sıvıdan kurtulur.

Hematemez de görülebilir.

Üreterler böbrekleri mesaneye bağlayan borulardır. Mesaneden idrar, üretra ve idrar yoluyla boşaltılır.

İdeal olarak, idrar açık sarı bir renk olacaktır. Bu, uygun sıvı alımını gösterir. İdrar doğal olarak bazı sarı pigmentlere sahiptir. Bunlara “urobilin” veya “urochrome” denir. Bu maddelerin yoğunluğu arttıkça da idrar rengi koyulaşır.

Aşırı su kaybı veya diğer nedenlerden dolayı ortaya çıkan koyu renkli idrar belirtileri arasındaki farkı söylemek güçtür. Dehidrasyon (fazla su kaybı) nedeniyle koyu renkli idrar genellikle kehribar veya bal rengi olur.

Koyu idrar diğer nedenlerden dolayı kahverengi veya kırmızı renk alabilir. Bazı insanlarda neredeyse şurup gibi görülen idrar bulunur. Bir kişide karaciğer veya böbrek hastalığı varsa bu durum görülebilir. Doktora başvurması ve gerekli testleri yaptırması önerilmektedir.

Eğer aşırı sıvı kaybı yaşadıysanız, koyu renkli idrardan başka ek belirtilere sahip olabilirsiniz. Örnekler şunlardır:

• baş dönmesi
• kuru ağız
• kuru cilt
• baş ağrısı
• susuzluk
• kabızlık

Su içince idrarınız rengi açıklaşırsa, koyu renkli idrarınızın sıvı kaybına bağlı olduğunu söyleyebilirsiniz.

Koyu İdrar Çıkarmaya Neden Olan Diğer Faktörler

Bazen koyu renkli idrarın su alımıyla veya genel sağlık sorunlarıyla ile ilgisi olmayabilir. Bunun yerine, yediğiniz ya da içtiğiniz bir şey ya da aldığınız bir ilaçla alakalı olabilir. İdrarınız koyuysa, yediğiniz yiyecekleri aklınıza getirin. Pancar, çilek, ravent veya baklagil yediyseniz, bunlar idrarda koyuluk olmasına neden olabilir.

Bazı ilaçlar da koyu renkli idrara neden olabilir. Genellikle doktorunuz bunun olası bir yan etki olduğunu önceden bildirecektir. Koyu idrara neden olduğu bilinen bazı ilaç örnekleri arasında şunlar bulunur:

• Kabızlık önleyici, İshal yapıcı ilaçlar
• kemoterapi ilaçları
• rifampin (antibiyotik)
• varfarin (Coumadin) (Damar sulandırıcı; pıhtılaşmayı önler.)
• fenazopiridin (Azosilin içinde)

Doktora ne zaman gitmelisiniz?

İdrarda kan görürseniz ya da su içtikten sonra bile gitmeyen koyu renkli idrarı farkederseniz, tıbbi yardıma yani doktora başvurmalısınız. Belirtilerinizin kesin sebebini bilmek çok önemlidir.

Özellikle sırtınızda ağır bir ağrı eşliğinde koyu renkli idrarınız varsa, böbrek taşı veya idrar yolu enfeksiyonu olabilir. Doktorunuza hemen gidemiyorsanız veya ağrı ve diğer belirtiler daha da kötüleşiyorsa; mide bulantısı, kusma ve yüksek ateş de başlarsa derhal hastaneye gitmelisiniz.

Tanı ve Tedaviler

Eğer sıvı kaybından kaynaklanmayan koyu renk idrar çıkarıyorsanız ya da ilacınızın bir yan etkisi varsa, doktorunuz tarafından kapsamlı bir değerlendirmeye tutulmanız gerekir. Ayrıntılı tıbbi öykülerinize ihtiyaç duyacakları için fizik muayene ve idrar tetkiklerine ihtiyaç duyacaksınız. Bu nedenle tıbbi sonuçlarınızı ve belgelerinizi sonraki yıllarda saklamalısınız.

Bir idrar tetkiki, idrardaki numuneleri almayı ve değerlendirmeyi içerir. Bir laboratuar testi, idrarda, altta yatan tıbbi bir durumun varlığını gösterebilecek birçok şeyi test edecek ve bulacaktır. Örnekler şunlardır:

• Enfeksiyon (bakteriler vs.)
• Safra ve karaciğer sorunları için bilirubin değerleri
• kanda ve idrar yolunda taş yapabilecek kristaller
• böbrek hasarının göstergesi için glikoz ve protein seviyesi
• Kırmızı kan hücreleri
• Beyaz kan hücreleri

Bir laboratuvar testi, üç bileşene dayanan bir rapor verir

1. Rengi ile birlikte idrarın net, bulanık ve konsantre olup olmamasına göre görsel makroskobik bilgi elde edilir.
2. Kimyasal testler; bilirubin, kan, ketonlar, proteinler ve glikoz hakkında bilgi içerir.
3. Mikroskopik inceleme ile, bakterilerin ve diğer mikroorganizmaların varlığı için idrar analiz edilir

İdeal olarak, idrar örneği olarak sabah çıkarttığınız ilk idrar kullanılır. Bu idrar, gün içinde ürettiğiniz diğer idrarlardan daha yoğun olduğu için anormallikler göstermesi daha muhtemeldir.

İdrar tahlili sonucunda normal olmayan sonuçlar ortaya çıkarsa, doktorunuz daha hedefe yönelik testler isteyebilir. Bu testler, idrarda bulunan bakteri türünü belirlemeye çalışan kan testi veya idrar kültürü olabilir. Ayrıca, eksiksiz bir kan sayımı veya kapsamlı metabolik test, doktorunuzun böbrek veya karaciğer fonksiyonlarınızın zarar görüp görmediğini belirlemesine yardımcı olabilir.

Tedavi, tıbbi öykünüze, belirtilere ve laboratuvar çalışmalarının sonuçlarına ve diğer tanı testlerine bağlı olacaktır.

Koyu renk idrarı nasıl önlerim?

İdrar renginiz, aldığınız ilaçlardan kaynaklanıyorsa, sonuçlarınıza ve doktorunuzun tavsiyesine dayanarak onları almaya devam etmelisiniz. İdrar renginizi almakta olduğunuz ilaçlarla ilgili endişeleriniz varsa, daima doktorunuzla birlikte karar verin. Koyu renkli idrara neden olduğu bilinen gıdalardan da kaçınabilirsiniz.

Eğer koyu renkli idrar yetersiz sıvı alımı nedeniyle ise, daha fazla su içmeye başlamalısınız. Harvard Üniversitesi araştırmalarına göre, ideal olarak günde yaklaşık 6.5 bardak idrar yapmanız ve dört ila sekiz kez idrara çıkmanızın iyi olacağı belirtiliyor.

Uyandıktan sonra ekstra bir bardak su içmeyi deneyin. Herzaman yanınızda taşımak için büyük bir kap satın alabilir ve suzuz kalmadığınızdan emin olmak için her zaman yanında tutabilirsiniz. Bununla birlikte, idrarınız çok açıksa, bu çok fazla su içtiğinizin işareti olabilir. Fazla su içmemeye de dikkat etmeniz gerekir. Suyun da fazlası zarara sebep olabilir. Su zehirlenmeleri meydana gelebilir.

İdrarı koyulaştıran gıdaları ve ilaçları kullanmadığınız halde idrarda koyuluk varsa bunu doktorunuza iletmeniz sizin için faydalı olacaktır.

İdrarda kan gördüğünüzde derhal doktorunuzla iletişime geçin!

Faydalı resim;

Kaynak; www.healthline.com/symptom/dark-urine