Efferent Yollar
Yazı Başlıkları
Gövde ile ilgili bütün afferent yolların 1. nöronları spinal ganglion içindedir.
Gövdeden ağrı ve ısı duyusunu taşır.
Gövdeden kaba dokunma ve basınç duyusunu taşır.
Spinotalamik yolların 1. nöronlarının santral uzantıları cornu posterius’da lamina I, IV ve V bulunan 2. nöronlarla sinaps yapar. 2. nöronların uzantıları commissura alba anterior’da çapraz yapıp (çaprazını bir üst segmentte tamamlar) karşı tarafa geçer ve talamus’a yükselir. Burada bulunan ventral posterolateral (VPL) çekirdekteki 3. nöronlarla sinaps yapar. 3. nöronların uzantıları gyrus postcentralis’deki 3,1,2 numaralı Broadmann alanına gider.
Tractus spinothalamicus anterior’un lifleri, bulbus seviyesinde lemniscus medialis’e katılır, ve bu lemniscus içinde talamus’a yükselir.
Tractus spinothalamicus lateralis’in lifleri ise lemniscus spinalis adı altında ayrı bir demet olarak talamus’a gider. Spinotalamik yolların lezyonlarında; liflerin oblik çapraz yapması nedeniyle belirtiler lezyon seviyesinin bir yada iki segment altında ve karşı tarafta çıkar. Ağrı ve ısı duyusu kaybolur, ancak kaba dokunma duyusu tam olarak kaybolmaz. Çünkü bu duyu ipsilateral olarak fasc. gracilis yada cuneatus tarafından da taşınır. Tractus spinothalamicus anterior’un bilateral lezyonlarında gıdıklanma ve kaşınma gibi duyular kaybolabilir.
Bu yollar, iki nokta diskriminasyonu (ayırt edici dokunma – basınç duyusu) vibrasyon ve şuurlu propriosepşın (pozisyon duyusu ve kinestezi) duyularını taşır. T6 seviyesinin altından adı geçen duyuları fasciculus gracilis, üstünden ise fasciculus cuneatus taşır. 1. nöronların uzantıları ipsilateral olarak funiculus posteriorda yükselir ve bulbus’ta bulunan nucleus gracilis ve nucleus cuneatus’taki ikinci nöronları ile sinaps yapar.
2. nöronların uzantıları orta hatta çapraz yaparak karşı tarafa geçer. Bu çapraza decussatio sensoria (decussatio lemnisci medialis) denir. Karşı tarafa geçen lifler, lemniscus medialis adı altında yükselerek thalamus’un ventral posterolateral nukleus’undaki 3. nöronları ile sinaps yapar.
3. nöronların uzantıları, capsula interna’nın crus posterius’undan geçerek gyrus postcentralis’de primer somestetik alana (3,1,2 Broadmann alanı) gelir. Bu yolların lezyonunda, kas ve eklemlerden gelen bilgi akışı kesilir. Kişi lezyon seviyesinin altında ve lezyonla aynı taraftaki ekstremitesinin hareketini ve pozisyonunu bilemez. Gözleri kapalı iken, bir ekstremite kısmının boşluktaki pozisyonunu söyleyemez.
Vibrasyon duyusu da aynı tarafta ve lezyon seviyesi alt ında kaybolmuştur. Diskriminasyon duyusu da bozulmuştur, ancak dokunma duyusu sağlamdır.
Kas iğciği, golgi tendon organı ve eklem reseptörlerinden aldığı gövde ve alt ekstremite ile ilgili bilgileri cerebellum’a taşır. Bu duyu şuura ulaşmadığı için, şuuraltı propriosepşın duyusu olarak bilinir. Bu yolların lezyonları belirti vermez. Kas ve eklemlerin hareketleri ve tendonların gerginliği ile ilgili bu bilgiler, postürün devamı ve ekstremite hareketlerinin koordinasyonunda cerebellum tarafından kullanılır.
Her iki traktus’ta aynı bilgileri cerebellum ’a taşır, ancak fonksiyonel olarak farklıdır. Tractus spinocerebellaris posterior, alt ekstremitenin tek bir kasının yada sinerjist kaslarının hareketi ve postürünün koordinasyonunda kullanılan bilgileri cerebellum’a taşır.
Tractus spinocerebellaris anterior ise, tüm alt ekstremitenin postürü ve koordineli hareketinde kullanılan bilgileri cerebellum’a taşır. Tr. spinocerebellaris posterior’un 2. nöronları medulla spinalis’in C8 (T1) – L2 (3) segmentleri arasında lamina VII’de lokalize nucleus thoracicus posterior (nucleus dorsalis = Clarke nukleusu) içindedir. Oluşturdukları çekirdek sütununa Clarke sütunu adı verilir.
Tractus spinocerebellaris anterior’un ikinci nöronları ise lamina V, VII ve VIII’dedir. Tr. spinocerebellaris posterior’un 2. nöronlarının uzantıları ipsilateral yükselerek, pedunculus cerebellaris inferior’dan geçip, vermis cerebelli’de sonlanır.
Tractus spinocerebellaris anterior’un 2. nöronlarının uzantılarının çoğu çapraz yapar ve pedunculus cerebellaris superior’dan geçip, vermis cerebelli’de sonlanır.
Bu yolu, medulla oblongata’da bulunan nucleus cuneatus accessorius’taki nöronların uzantıları oluşturur. C8 (T1)‘in yukarısında kalan segmentlerle ilgili olan bu yol, tractus spinocerebellaris posterior’un devamı olarak kabül edilir.
Üst ekstremite ve gövdenin üst kısm ından bu yolla aynı duyuları taşır. Bu nedenle nucleus cuneatus accessorius, nucleus thoracicus posterior’un (nucleus dorsalis, Clarke nukleusu) homoloğu kabül edilir.
Şiddetli sıcak yada soğuk ve benzeri doku hasarı yapan mekanik uyarılar sonucu oluşan ağrı duyusunu taşır. Lifleri çapraz yapar.
Ağrı duyusunun taşınması ile ilgilidir. Liflerinin çoğu ipsilateral seyreder.
Ağrı duyusunu taşıyan bu sistemi; Tr. spinothalamicus lateralis + Tr. spinotectalis + Tr. spinoreticularis yapar.
Derideki reseptörler ile kas ve tendonlardaki proprioseptörlerden cerebellum’a bilgi taşır. Lifleri çapraz yapar.
Bu traktus’u oluşturan liflerin hücrelerinin büyük bölümü, primer motor alan (4) ve premotor alan (6)’dadır.Geriye kalan bölümü gyrus postcentralis’deki primer duyu alanı (3,1,2) ile ona komşu parietal cortex’de (5) lokalizedir. En uzun liflerini, korteks’in 5. tabakasındaki dev piramidal hücreler’in (Betz hücreleri) aksonları yapar.
Primer motor alandan başlayan lifleri, fleksör kasları fasilite, ekstensör kasları inhibe eden ve motor nöronların aktivitelerinde etkilidir. Liflerinin %75 – %90’ı bulbus ile m edulla spinalis’in birleşme seviyesinde çapraz yaparak karşı tarafa geçer. Bu çapraza decussatio pyramidum denir.
Çapraz yapan lifler, medulla spinalis’de funiculus lateralis’te tr. corticospinalis lateralis adı altında S4 segmentine kadar iner. Geriye kalan küçük bir kısım lif çapraz yapmayıp, aynı tarafta (ipsilateral) tractus corticospinalis anterior adı ile servikal ve üst torakal bölgelere iner.
Bu traktus’un lifleri, cortex cerebri’de 4, 6 ve 8. alanlardan başlar ve tractus corticospinalis içinde seyreder. Seyri sırasında genu capsula interna’dan geçer. VII. kranial sinirin motor çekirdeğinde yüzün üst yarımındaki kasları uyaran nöronlar (çekirdeğ in dorsal bölümündedir), her iki taraf tr. corticonuclearis’ten lif alırken, yüzün alt yarımındaki kasları uyaran nöronlar (çekirdeğin ventral bölümündedir), sadece karşı tr. corticonuclearis’ten lif alır.
Benzer şekilde XII. kranial sinirin motor çekirdeğinde, sadece m. genioglossus’la ilgili olan nöronlara karşı taraf tractus corticonuclearis’ten lif gelirken, diğer dil kaslarının nöronlarına her iki taraf tr. corticonuclearis’ten lif gelir.
Tr. corticonuclearis, motor çekirdeği olan kranial sinirlerin o çekirdek içindeki nöronlarının üst motor nöronudur. Çekirdekten çıkan lifler (kranial sinirin kendisi) alt motor nöron’dur.
Colliculus superior’dan başlayan bu yolun lifleri orta hatta çapraz yapıp (decussatio tegmentalis posterior = Meynert çaprazı), üst cervical spinal segmentlerdeki (özellikle ilk 4) kontralateral boyun kaslarını fasilite, ipsilateral olanları inhibe eden motor nöronlarla sinaps yapar. Bu tractus, görme uyarılarına cevap olarak baş ve boynun refleks hareketleri ile ilgilidir. Bir taraf colliculus superior’un uyarılması, başın karşı tarafa çevrilmesi ile sonuçlanır.
Lifleri, mezencephalon’un tegmentum parçasında bulunan nucleus ruber (red nucleus)’dan başlar. Lifleri çapraz (decussatio tegmentalis anterior = Forel çaprazı) yapar. Bu yolun fonksiyonu, karşı taraf fleksor kasların aktivitesini fasilite, ekstensor kasların aktivitesini inhibe etmektir.
Nucleus vestibularis lateralis’den başlayan lifler oluşturur. Lifleri, tüm medulla spinalis boyunca ipsilateral olarak aşağıya iner. Dengenin sağlanmasında boyun, gövde ve ekstremitelerin ekstensor kaslarının aktivitesini fasilite, ekstremitelerin fleksor kaslarının aktivitesini de inhibe eder.
Alfa ve gama motor nöronların aktivitelerini inhibe yada fasilite ederek, istemli hareketleri ve postür ile ilgili refleks hareketleri düzenler.
Tr. corticospinalis, tr. rubrospinalis ve tr. reticulospinalis bulbaris, fleksör kasları eksite, ekstensör kasları inhibe eder.
Tractus vestibulospinalis ve tr. reticulospinalis pontis fleksör kasları inhibe, ekstensör kasları eksite eder.
Medulla spinalis içinde başlayıp sonlanan yollardır. Medulla spinalis’de farklı segmentlerdeki nöronları irtibatlar. Intersegmental spinal reflekslerde rol oynar.
Fasciculus gracilis ve cuneatus’un ganglion spinale’de bulunan 1. nöron’larının kollateral dalları tarafından oluşturulur. Fasciculus septomarginalis, sadece fasciculus gracilis’i oluşturan liflerin girdiği T6 seviyesi altında kalan segmentlerde bulunurken, fasciculus interfascicularis, fasciculus cuneatus’u oluşturan liflerin girdiği T6 seviyesi üstünde kalan medulla spinalis segmentlerinde bulunur.
Vestibular, cochlear ve diğer kranial sinir çekirdeklerini (özellikle n. oculomotorius’un çekirdeğini) n. abducens’in çekirdeği ile bağlar.
Ekstraokular göz kaslarını kontrol eden kranial sinirlerin çekirdekleri (3,4,6 ve 8) ile vestibuler sistem arasındaki ana bağlantıdır.
Bir kaç istisna dışında genellikle çekirdeğe gelen lifleri tutan lezyonlar (supranükleer lezyonlar) kontralateral, çekirdeği tutan (intranükleer lezyonlar) yada çekirdekten çıkan lifleri tutan lezyonlar (infranükleer lezyonlar) ise ipsilateraldir.
Koronavirüs Nedir? Coronavirüsler, soğuk algınlığı, şiddetli akut solunum sendromu (SARS) ve Orta Doğu solunum sendromu…
Distal kıvrımlı tübül (DCT) ve toplayıcı kanal (CD), böbrek nefronunun son iki bölümüdür. Birçok iyonun…
30Antidiüretik hormon (ADH), aynı zamanda vazopressin olarak da bilinen, vücudun su tutulmasını düzenleyen küçük bir…
Aksiyon potansiyeli (AP), bir nöronun elektrik sinyallerini ilettiği, hücrenin elektriksel zar potansiyelinin kısa sürede aniden…
Akut pankreatit, genellikle çok ani ve çok şiddetli üst karın ağrısına neden olan pankreasın iltihabıdır.…
Akut bronşit genellikle tekrar kendiliğinden geçer. Bu gerçekleşene kadar öksürük ve soğuk algınlığı semptomlarını bir…
Sitemizde çerez (cookie) kullanılmaktadır.
Yorumları Göster
ANATOMİ BİR DERYA ,
BU NEDENLE EĞİTİCİNİN TEORİĞE AĞIRLIK VERMESİ O KİŞİNİN ZAFİYETİNİN GÖSTERGESİDİR.
Pratik uygulamada öne çıkan anatomik bilgiler verilmesi gerekir.
Anatomi, teorik konuların ezberletilmesi yöntemi değildir. Anatomi öğrenilir,bunun içinde 1- Eğiticinin kendini aşmış komplexlerden uzak , eğitirken empatik olması gerekir. 2- Anatomi eğitimi, kadavra diseksiyonu olmazsa boşa savrulan kürek misali bir hiçtir. 3- Kadavra eğitiminin verilmediği anatomi dersleri gençlerin beynini huzurunu ve mutluluğunu bozar. 4- Kadavra diseksiyonu olmazsa o anatomi dersi verilmemeli. Hazırlanmış anatomi diseksiyonu videoları da ikincil yardımcı eğitim elemanları olabilir ki eğitenin deneyimli, ve bilgili olması şarttır.5- Plastinasyon eğitimi de bir noktada yararlı olabilir ki eğitmene bağlıdır.
ÜLKEMİZDEKİ 100 LERCE TIP FAKÜLTESİNDE KADAVRA, PLASTİNASYON VE HATTA PLASTİK MAKETLER OLMADAN EZBERE SLAYTLAR ÜZERİNDEN DERS VERİLEREK GENÇLERE SORULAR ÜST DÜZEYDE EĞİTİM VERİLMİŞ GİBİ SANKİ ONLARDAN İNTİKAM ALINIYORMUŞ GİBİ SORULMAKTA . ÖĞRENCİLER BAŞARISIZ OLUNCA ACABA MUTLU MU OLUYORLAR?, ANLAMAK ZOR